عید قربان، یکی از بزرگ‌ترین و بافضیلت‌ترین عیدهای اسلامی، نمادی از ایمان، فداکاری و تسلیم در برابر اراده‌ی الهی است. این روز، یادآور داستان حضرت ابراهیم و پسرش اسماعیل است؛ جایی‌که ابراهیم به فرمان خداوند آماده شد تا عزیزترین دارایی‌اش را ـ که سال‌ها در انتظارش بود ـ در راه خدا قربانی کند. این آزمون بزرگ، نشانه‌ای از اوج بندگی و اخلاص در برابر پروردگار است.
در روز عرفه، یعنی روزی پیش از عید، خداوند خود را به ما می‌شناساند. اعمال این عید بیشتر بر پایه‌ی عبادت، مهربانی، کمک به دیگران و آموختن درس‌های بزرگ انسانی است. پدران و بزرگان به مسجد می‌روند و برای صلح سراسری، جامعه‌ی سالم و کشوری آباد از درگاه خداوند مهربان دعا می‌طلبند؛ کشوری که در هر لحظه دچار تحولی تازه می‌شود، تحولاتی که آن را دگرگون کرده است.
پدران و برادران مشغول خرید میوه‌ی خشک و شیرینی‌اند و برخی نیز در پی خرید قربانی مانند گاو یا گوسفنداند. همه در بازار برای مادران، دختران و خواهران‌شان لباس‌های رنگارنگ افغانی، چوری، دست‌بند، چپلی و… تهیه می‌کنند. اما مهم‌ترین چیز، حنا است. حنایی که رنگی نو به زندگی می‌پاشد، شبی که برای زدن آن شب‌نشینی می‌شود؛ رنگی که نماد خوشحالی است. بعضی‌ها باور دارند که هرچه رنگ حنا پررنگ‌تر باشد، خوشبختی بیشتری در انتظارشان است.
زنان و دختران کشورم نیز بی‌کار نمی‌نشینند، آن‌ها خانه را از ستون تا سقف پاک‌کاری می‌کنند، نه تنها از گرد و خاک، بلکه از کدورت و دشمنی هم. دختران در کنار مادران‌شان سرگرم پختن کلچه‌هایی‌اند که در روز عید با آن از مهمانان پذیرایی می‌شود.
عید قربان، فراتر از یک مراسم دینی است و پیامی جهانی دارد: ایثار، فداکاری و همدلی. در دنیایی پر از چالش و نابرابری، این عید به ما یادآور می‌شود که با دور کردن خودخواهی، کینه و دشمنی، می‌توانیم به دیگران کمک کنیم و جامعه‌ی سالم‌تر و متحدتر بسازیم.
صبح روز عید، فضای شهر و قریه‌ها رنگ دیگری می‌گیرد. صدای اذان از مساجد بلند می‌شود و مردان با لباس‌های نو به نماز جماعت عید می‌شتابند. همه شانه‌به‌شانه و در فضایی آکنده از محبت انسانی، نماز را ادا می‌کنند. صدای تکبیر، تهلیل و تحمید، فضا را پُر می‌کند. نماز عید فرصتی است برای همدلی، همبستگی و تازه کردن عهد بندگی با خداوند متعال.
پس از نماز، کسانی که توان مالی دارند، حیواناتی همچون گاو یا گوسفند را قربانی می‌کنند. این عمل، افزون بر اطاعت از سنت حضرت ابراهیم، عملی اجتماعی نیز به شمار می‌رود. مردم کشورم، مردمی صادق و نیکوکارند. حتی با داشتن یک گوسفند هم، گوشت آن را با همسایگان و نیازمندان تقسیم می‌کنند. شب اول عید، مطمئن می‌شوند که دیگران نیز غذای گرم دارند و هیچ‌کس گرسنه نمی‌ماند. این نیکوکاری، دوستی، برابری و برادری را در جامعه تقویت می‌کند.
خداوند دوست دارد کسی را که بندگانش را دوست بدارد و یاری کند آن‌که دیگر بندگان خدا را یاری می‌رساند.
در روز نخست عید، باید به دیدار خانواده و نزدیکان رفت. ابتدا باید به دیدار بزرگان فامیل، مانند پدرکلان و مادرکلان رفت؛ چون اینان بودند که سنت‌ها را حفظ کردند و به ما آموختند که مهربانی و عشق، همواره پیروز است. وقتی کوچکترها به دیدارشان می‌روند و عید را تبریک می‌گویند، آنان نیز با عیدی دادن، محبت و عشق‌شان را ابراز می‌کنند. این عیدی شاید اندک باشد، اما هزاران قطره صمیمیت در خود دارد.
عید قربان یعنی شنیدن دوباره‌ی صدای خنده‌های کودکانی که از کوچک‌ترین حقوق خود بازمانده‌اند؛ صدای شرنگ‌شرنگ چوری‌ها و تق‌تق چپلی‌ها. دختران با لباس‌های رنگین ـ نماد فرهنگ و زیبایی ـ در کوچه‌ها می‌درخشند. برای بسیاری، همین عید تنها دل‌خوشی است؛ عیدی که همراه خود دنیایی از عشق را به مردم کشورم هدیه می‌دهد.
در روز عید، دختران خوشحال‌اند، عشق می‌ورزند و صمیمیت را میان خود تقسیم می‌کنند. پدران و برادران، قربانی را ذبح می‌کنند و مادران و دختران، آن را به غذای لذیذی تبدیل می‌کنند که بر سر سفره‌ی شب اول عید آورده می‌شود. در این شب، هیچ نیازمندی گرسنه نمی‌ماند و همه، در کنار خانواده‌ی‌شان، شاد و خرم‌اند.
در این روز، مردم و دختران کشورم به هم عید را تبریک می‌گویند و صلح، آشتی، صفا و صمیمیت را به یکدیگر هدیه می‌دهند. حاجیان نیز بدون تبعیض، با لباس‌های سفید وارد خانه خدا می‌شوند و یکپارچگی را به نمایش می‌گذارند. زن و مرد، در کنار هم، به دور خانه‌ی خدا طواف می‌کنند و وحدت واقعی را به جهانیان نشان می‌دهند.
در کوچه‌ها، روح مهربانی و همدلی جاری می‌شود. خانه‌ها پر از بوی محبت، بخشش و سنت‌های دیرینه‌اند. این روز، تنها یک مناسبت نیست؛ فرصتی است برای بازگشت به ارزش‌های معنوی. فرصتی برای گذشتن از خود، برای بخشیدن و احساس درد دیگران؛ اینکه بخشی از آن‌چه داریم را به مستمندان بدهیم و شادی را به خانه‌هایی ببریم که شاید از لحاظ اقتصادی تهی‌اند، اما سرشار از عشق‌اند.
عید قربان، پیامی روشن دارد: عشق به خدا، مهربانی به همنوع و آشتی با دل.
عید قربان بر شما مبارک باد. امید که این عید، سرآغاز مهربانی و پیروزی انسانیت بر نفس باشد.
نویسنده: رقیه دلجم
