خلیلالرحمان حقانی وزیر مهاجران گروه طالبان و از بزرگان خانوادهی حقانی روز چهار شنبه (21 قوس 1403) توسط یک انفجار انتحاری در داخل مسجد در ساختمان وزارت مهاجران و عودتکنندگان کشته شد. همراه او نه نفر دیگر نیز در این انفجار کشته شدند که همراه او در داخل مسجد بودند.
شاخهی خراسان گروه داعش مسوولیت این حمله را به عهده گرفته است.
کشتهشدن خلیلالرحمان حقانی این مهرهی درشت گروه طالبان و شاخهی حقانی، واکنشهای زیادی مردم را برانگیخته که از آنجمله، زنان که در سایهی رژیم این گروه شکنجه میشوند، از مرگ خلیلالرحمان حقانی خوشحال شدهاند.
از سویی، دیدگاه اکثر کاربران در رسانههای اجتماعی این است و میگویند، که خلیلالرحمان حقانی با روشی کشته شد که خودش سالهای زیادی با همان روش عدهای را به کام مرگ فرستادهبود. اما حامد کرزی رییسجمهوری پیشین و عبدالله عبدالله، رییس پیشین شورای عالی مصالحهی ملی در دولت اشرف غنی احمدزی، خلاف توقع مردم حقانی را «شهید» خواندند و از او چون یک جهادی برجسته علیه شوری توصیف کردهاند.
همچنان، گروه طالبان به رسانههای داخلی افغانستان دستور داده است که در مورد کشتهشدن خلیلالرحمان حقانی از عبارت «شهادت» و «شهید» کار بگیرند. رسانههایی که در افغانستان فعالیت میکنند از دستور طالبان پیروی کرده و کشتهشدن خلیل حقانی را «شهادت» میخوانند.
خلیلالرحمان حقانی و نقش او در حمایت از عملیات انتحاری طالبان
خلیلالرحمان حقانی زادهی سال 1966م. در ولایت پکتیا بود. او کاکای سراجالدین حقانی وزیر داخلهی رژیم طالبان و برادر جلالالدین حقانی بنیانگذار شبکهی حقانی است. جلاالدین حقانی رهبر شبکهی حقانی که از او به عنوان دومین فرد مهم گروه طالبان پس از ملا عمر یاد میشد، مبتکر تاکتیک بمبگذاریهای «انتحاری» در افغانستان بود که در سال 2014 از اثر بیماری درگذشت و تاکتیک خونین و کشندهی «انتحاری» او به حیث میراث به برادرش خلیل حقانی و پسرش سراجالدین حقانی رسید.
خلیلالرحمان حقانی در سال 2001 از کابل فرار کرد و به پاکستان رفت. او در پاکستان در یک عملیات مشترک توسط نیروهای امریکایی و ارتش پاکستان بازداشت و پس از چهار سال زندان در پاکستان، با اخترمحمد عثمانی و دو برادرش نصیرالدین حقانی و مالی خان، در بدل آزادی 350 سرباز پاکستانی آزاد شد و در سالهای پس از 2010، از وزیرستان شمالی و پیشاور پاکستان فعالیتهای تروریستی در افغانستان را حمایت و تمویل میکرد.
خلیلالرحمان حقانی نقش مهمی در حمایت از تروریستان گروه طالبان داشت و برای پرورش و آموزش انتحاریها کمکهای فراوان مالی و تسلیحاتی کرده است. او نقش برجستهای در تامین مالی و جمعآوری کمک به شبکهی حقانی داشت. مسوولیت مدیریت مالی شبکهی حقانی نیز را پیش میبرد و با گروههای تروریستی دیگری مانند «القاعده» همکاری میکرد. او برای طلب کمکهای مالی برای گروه طالبان و شبکهی حقانی به کشورهای حوزهی خلیج فارس سفر میکرد و نقش پدر نانآور برای طالبان و شبکهی حقانی را بازی میکرد.
برای پیشبرد فعالیتها و چرخش دستگاههای انتحاری شبکهی حقانی، خلیلالرحمان حقانی نقش پدر و سراجالدین حقانی نقش پرورشدهنده و فرمانده انتحارگران را به عهده داشتند.
واکنشها به کشتهشدن خلیل حقانی
در پی کشتهشدن خلیل حقانی وزیر مهاجران گروه طالبان، واکنشها سه نوع بوده است؛
یک: مردم افغانستان، به ویژه زنان و خانوادههایی که سالها قربانی حملههای انتحاری از سوی طالبان و شبکهی حقانی بودهاند و در بیشتر از سه سال اخیر همچنان از سرکوب و محدودیتهای این رژیم شکنجه شدهاند، از کشتهشدن خلیلالرحمان حقانی به حیث یکی از وزیران رژیم و رهبران شبکهی حقانی با خوشحالی استقبال کردهاند.
ویدیویی در شبکههای اجتماعی پخش شده که در آن شماری از زنان با پخش یک آهنگ میهنی میرقصند و از این که یکی از عاملان سرکوب و شکنجهی زنان با یک حملهی انتحاری کشته شده خوشحالی میکنند. این زنان میگویند: «هر اقدامی که برای نابودی مهرههای کلیدی طالبان و کل این دستگاه ستمگر انجام شود، مایهی خوشحالی و امیدواری است.»
در رسانههای اجتماعی، کاربران با یادآوری کارنامهی طالبان، شبکهی حقانی و خلیلالرحمان حقانی نوشتهاند که وزیر مهاجران طالبان در چاهی افتاد که خودش آن را کنده بود.
مختار وفایی خبرنگار، در حساب کابری خود در شبکهی ایکس نوشته است: «شباهت مرگ دو حقانی جالب است. رحیمالله حقانی را مهاجمی کشت که مواد انفجاری را در پای خود جابجا کرده و گفته بود که پایش جراحی شده است. خلیل حقانی را مهاجمی کشت که گفته بود روی دست راستش عمل جراحی انجام شده و در آن لولهی فلزی وجود دارد.»
کاربران زیادی از حملههای خونین انتحاری توسط شبکهی حقانی، از جمله «انفجار خونین چهارراهی زنبق» یاد کرده و از این که خلیل حقانی با روش خودش در کشتن مردم بیگناه (حملهی انتحاری) کشته شد، خوشحال هستند و همه با امیدواری نوشتهاند که کشتهشدن حقانی کلیدی برای نابودی دیگر رهبران گروه طالبان خواهد بود.
با آن که گروه داعش مسوولیت حمله به خلیلالرحمان حقانی را به عهده گرفته است، کارشناسان و کاربران در شبکههای اجتماعی از اختلاف شدید میان سران طالبان یاد کرده و گفتهاند که اختلاف درونی طالبان را به سوی نابودی میکشاند.
دو: واکنشهای بینالمللی به کشتهشدن خلیل حقانی، بیشتر با محکومیت فعالیتهای تروریستی ختم میشود. هر کشوری که در این مورد واکنش نشان داده، تروریسم و فعالیتهای تروریستی را محکوم کرده است که این نشان میدهد، کشورها نسبت به تامین امینت از سوی طالبان مطمیین نشده و از حضور گروههای دیگر تروریستی در خاک افغانستان نگران هستند.
سه: این واکنشها که شامل حامیان و طرفداران گروه طالبان میشود با همدردی و ناراحتی ابراز شده است. سراجالدین حقانی در پی کشتهشدن کاکایش گفته است که «خدا انتقام او را خواهد گرفت.»
آن عده از عضوهای طالبان که در رسانههای اجتماعی فعالیت دارند، کشتهشدن خلیل حقانی را «شهادت» خواندهاندو نوشتهاند که شهادت نصیب مردان مجاهد میشود.
در این میان، واکنشهای رهبران جمهوریت، از جمله حامد کرزی رییسجمهور پیشین و داکتر عبدالله عبدالله رییس شواری عالی مصالحه بیشتر جلب توجه شدهاست.
برادری کرزی و نزدیکی عبدالله با طالبان
حامد کرزی و عبدالله عبدالله هر دو در پیامهایی با ابراز تاسف و اندوه، کشتهشدن خلیل حقانی را محکوم کرده و او را «شهید» خواندهاند. به گفتهی مردم و اکثر کاربران شبکههای اجتماعی، این دو سیاستمدار افغانستان که سالهای زیادی در جبههی مقابل طالبان ایستاد بودند و دهها هزار انسان بیگناه و سربازان ارتش و پولیس در حکومت اینها از سوی طالبان کشته شدند، امروز از مرگ یکی از بنیانگذاران شبکهی حقانی و کارگزاران «بشکههای زرد» و عملیات انتحاری سوگوار هستند.
مردم میگویند که میلیونها انسان در افغانستان عزیزان، فرزندان و نزدیکان خود را در حملههای انتحاری از سوی طالبان و شبکهی حقانی از دست داده که هرگز نمیتوانند فراموش کنند، با خواندن پیامهای پر از درد و اندوه کرزی به مناسبت کشتهشدن خلیل حقانی از برادران ناراضی پیشین او، دیگر هم ناراحت شده اند.
حامد کرزی در جایگاه رییس جمهور و سرقوماندان اعلای پیشین نیروهای مسلح کشور در پیامش نوشته است که «الحاج خلیلالرحمان حقانی عضو یک خانوادهی قدرتمند و بانفوذ جهادی افغانستان بود.»
کرزی و عبدالله از نقش مهم خانوادهی حقانی در جهاد علیه شوروی یاد کرده؛ اما از این که حقانیها در بیشتر از دو دهه در افغانستان یکسره انسان کشته، حملههای انتحاری انجام داده و امروز هم یک کشور را برای مردم به زندان و شکنجهگاه بدل کرده چیزی نگفتهاند. شماری در این مورد به صورت طنزآمیز گفتهاند که این دو برای بودن شان در کشور، مجبور بودهاند که چنین پیامی برای حفظ جان خود نشر کنند.
این درحالیست که کرزی در زمان حکومتداری خود از طالبان به عنوان برادران ناراضی یاد میکرد و در آخرین ماههای حکومتداری خود گفته بود که طالبان نیز مانند دیگران حق دارند بخشهایی از خاک کشور را به عنوان ساحهی تحت کنترول شان در اختیار داشته باشند. پس از آن، بعد از سقوط جمهوریت با ادارهی اشرفغنی، کرزی یکی از افراد برجستهی جمهوریت بود که از افغانستان بیرون نشد و در کابل ماند. گفته میشود که او تلاش میکرد تا طالبان را در ادارهی کابل مشورت بدهد. با اینوجود، طالبان اگر برادری کرزی را قبول هم نداشته باشند، خود کرزی خود را برادر برحق و دلسوز این گروه میداند.
از سویی، عبدالله عبدالله در زمان ریاست شورای مصالحهی ملی ارتباطش با طالبان به خصوص گروه حقانی را نزدیک کرده بود و از ارتباط نزدیکش با خلیلالرحمان حقانی رسانهها گزارش دادهاند.
همچنان شماری از کاربران رسانههای اجتماعی با عصبانیت و ناراحتی گفتهاند که پیام حامد کرزی فقط یک چیز را ثابت میکند که او از کشتهشدن «برادرش خلیلالرحمان حقانی» ناراحت شده است. کرزی حتا نتوانسته است، به خاطر روح و خون تمام قربانیان حملههای انتحاری از سوی طالبان به شمول مردم ملکی و سربازان ارتش کشور، لحن پیامش را تغییر دهد و اندکی به حال خانوادههای قربانیان حملههای انتحاری دل بسوزانند.
نسیم کافرسنگ